Bizarre klucht aan de Donau

Netanyahu’s  beschamende reaalpolitiek

Een filantroop is doorgaans een mensenvriend, een weldoener die zich inzet voor het lot van arme mensen. Bill Gates is misschien wel het bekendste voorbeeld. Ook George Soros, een schatrijke Amerikaanse zakenman van Hongaars-joodse afkomst, besteedt via een stichting een deel van zijn vermogen, door Forbes op 25 miljard dollar geschat, aan goede doelen. Hij geldt in zijn geboorteland Hongarije echter als staatsvijand nummer één. Soros was vorige maand het mikpunt van een onwelriekende postercampagne, gelanceerd door Fidesz, de partij van premier Viktor Orbán.

Lachen

‘Laat Soros niet als laatste lachen’, was de begeleidende tekst op het massaal verspreide billboard. Soros werd in 1930 in Boedapest geboren als György Schwartz. In 1936 liet zijn vader de familienaam verhongaarsen tot Soros. In Hongarije was antisemitisme al voor de oorlog staatspolitiek. Anti-joodse wetten vanaf 1921 beperkten de toegang van Hongaarse joden tot de universiteiten. Soros overleefde de nazi-collaboratie in de oorlog, vertrok in 1947 naar Engeland en later naar de VS waar hij zich ontwikkelde tot succesvol investeerder.
Na de val van de Muur begon hij projecten te ondersteunen in Oost-Europa. Hij verstrekte Viktor Orbán een beurs voor een economische studie in Engeland en financierde milieu- en onderwijsprojecten. Maar van dankbaarheid is geen sprake meer. Orbán die een sterk nationalistische koers ging varen, ziet de man die zijn buitenlandse opleiding betaalde nu als zijn grootste vijand die eropuit is Hongarije in chaos te storten. Eerder dit jaar dreigde Orbán de door Soros opgerichte Centraal Europese Universiteit in Boedapest te sluiten. Soros ondersteunt mensenrechtenorganisaties en zet zich via zijn stichting Open Society Foundations in voor het lot van migranten. Dat staat haaks op de politiek van Orbán.
De postercampagne wekte onrust in de joodse gemeenschap van Hongarije. Zinspelen op joden die het lachen zal vergaan, dat roept herinneringen op cartoons uit de nazi-tijd. Op sommige posters werd lugubere tekst toegevoegd: ‘büdös zsidó’ (stinkende jood). Ook de Israëlische ambassadeur in Boedapest toonde zich bezorgd, maar diens verklaring werd enige tijd later overruled door de minister van buitenlandse zaken in Israël. Volgens de bewindsman was van antisemitisme hier geen sprake. Een noodzakelijke interventie, omdat de aanhoudende discussie een gepland ‘historisch’ bezoek (het eerste sinds de val van het communisme) van premier Netanyahu aan Hongarije in gevaar dreigde te brengen. Bovendien moet ook de Israëlische regering niets hebben van de filantropie (lees: opkomen voor rechten van Palestijnen) van Soros. Zo’n gemeenschappelijk vijand schept een bizarre band.
In het kader van een beschamende reaalpolitiek hebben Boedapest en Jeruzalem het vervolgens op een akkoordje gegooid: Israël veroordeelt de posteractie niet, Hongarije haalt de plakkaten weg vóór het meerdaagse bezoek van Netanyahu en premier Orbán zal uitspreken dat Hongarije de veiligheid van joden garandeert en verwijzen naar de ernstige vergissing van collaboratie met de nazi’s in 40-45. Aldus is geschied.
De regering van Israël maakte er ook geen punt van dat Orbán eind juni nog hoog had opgegeven van de Hongaarse heerser Horthy, die samenwerkte met de Duitsers. Tijdens diens bewind werden meer dan 500.000 Hongaarse joden gedeporteerd. Orbán noemde hem een ‘uitzonderlijk staatsman’.

Hallo Viktor

,,Hallo Viktor, leuk je te zien”, begroette Netanyahu vorige maand zijn gastheer in Boedapest joviaal. Journalisten mochten geen vragen stellen. Ze kwam later wel aan hun trekken op een bijeenkomst met de leiders van de andere drie EU-landen in Midden-Europa die dwarsliggen in het migrantenvraagstuk: Polen, Tsjechië en Slowakije. Zonder dat de Israëlische premier er erg in had, stond een microfoon open, zodat de journalisten konden horen wat nadrukkelijk niet voor hun oren was bedoeld. Als de EU volhardt in de kritiek op de nederzettingenpolitiek van Israël, zal Europa niet in voorspoed blijven leven, maar verschrompelen en verdwijnen. Lekker stoken in een toch al slecht huwelijk. Hij riep zijn nieuwe bondgenoten op hun verzet tegen Brussel voort te zetten.
De Europese Commissie heeft gedreigd de Visegrad-vier, zoals Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije zich noemen, via een gerechtelijke procedure weer in het gareel te krijgen, ook vanwege ontwikkelingen in Polen waar de onafhankelijkheid van de rechtspraak op het spel staat. Of Brussel zal doorpakken is echter lang niet zeker, vanwege het instortingsgevaar van de unie.

HMC, Opinie, 5 augustus 2017

Startpagina Journalist en Schaker

Overzicht Internationaal