Zelfde acteurs, andere rollen

Magnus Carlsen (Noorwegen, 23) was een jaar geleden uitdager van wereldkampioen schaken Viswanathan Anand (India, 44). Carlsen won overtuigend met 6,5 – 3,5.
Het tijdperk-Anand die niet één partij won, leek voorbij. Maar ze gaan vanaf morgen op herhaling, nu met Anand in de rol van uitdager. De tweekamp in Sotsji gaat over maximaal 12 partijen, met een barrage als de stand 6-6 is. De winnaar krijgt 600.000 euro, de verliezer 400.000.

Reprise wekt verwachtingen

De keuze voor Sotsji als decor van een schaaktweekamp om de wereldtitel is geboren uit armoede: er kwam simpelweg geen enkel ander bod binnen bij de Fide, de wereldschaakfederatie. Van de gedroomde verheffing van de schaaksport die het gevolg van het nieuwe boegbeeld Magnus Carlsen zou zijn, is nog niet zoveel terecht gekomen. Alleen Rusland wilde de tweekamp onderdak bieden, waarbij het prijzengeld bijna is gehalveerd ten opzichte van de tweekamp een jaar eerder in het Indiase Chennai.
Carlsen was niet blij met de locatiekeuze. Het olympisch dorp van de stad aan de Zwarte Zee veranderde na de Winterspelen snel in een spookstad. De Noor had ook bedenkingen met het oog op boycotmaatregelen tegen Rusland in verband met Oekraïne en drong aan op uitstel. Hij werd door de Fide voor het blok gezet: uitstel werd niet geduld, als hij zijn handtekening niet onder het contract zette, zou – conform de reglementen – de strijd om de wereldtitel gaan tussen Anand en de Rus Sergej Karjakin, de nummers 1 en 2 van het Kandidatentoernooi. Carlsen zwichtte.
De komende drie weken zitten dus dezelfde spelers als een jaar geleden tegenover elkaar. Toch is dit niet alleen maar meer van hetzelfde, de verhoudingen zijn nu compleet anders, vooral in psychologisch opzicht.
Carlsen zal ervaren hebben dat zijn wereld als regerend schaakvorst ingewikkelder is geworden dan de tijd waarin hij onbekommerd de hemel bestormde. Hij koos openlijk de kant van zijn voorganger Garry Kasparov die zich verkiesbaar had gesteld voor het voorzitterschap van de Fide. Maar de rebelse Rus leed op het bondscongres een verpletterende nederlaag tegen de omstreden Fide-president Kirsan Iljoemzjinov.
Na het veroveren van de wereldtitel heeft Carlsen weinig geschaakt en niet weten te imponeren. Op de Olympiade van de zomer leed hij enkele nederlagen. In een prestigieus toernooi in Amerika moest hij in augustus de zege laten aan de Italiaan Fabiano Caruana.
Ondertussen speelde Anand de sterren van de hemel in een toernooi in Bilbao, nadat hij begin dit jaar al superieur het Kandidatentoernooi had gewonnen. Het verlies van de wereldtitel lijkt hem goed te hebben gedaan, hij speelt beter dan ooit, bevrijd als het ware van een loden last. De druk is weg, hij zal in Sotsji ook niet het ‘thuisnadeel’ ervaren van een jaar geleden, toen heel India te hoge verwachtingen van zijn belangrijkste sportheld had.
Kenners leggen de nieuwe rolverdeling psychologisch uit in het voordeel van Anand. Toch blijft Carlsen als de sterkste schaker van dit moment favoriet, mits hij vanaf morgen weer volledig bij de les is.
Van hun match uit 2013 heeft Anand waarschijnlijk het meest geleerd, de schaakwereld staat een boeiende tweekamp te wachten, en dankzij internet maakt het voor de liefhebber niet uit wáár er gespeeld wordt. De organisatie verwacht dat wereldwijd drie miljoen mensen de tweekamp online zullen volgen.

HMC, Sport, 7 november 2014

Startpagina Journalist en Schaker

Overzicht Schaak Wereldkampioenschap