Carlsen speelt geen WK meer

donderdag 21 juli 2022

Genoeg is genoeg, Carlsen verdedigt wereldtitel niet

Rusland-China op het schaakbord

Uitgerekend op de jaarlijkse Internationale dag van het Schaakspel doet de Noor Magnus Carlsen vrijwillig afstand van zijn wereldtitel schaken. Het volgende wereldkampioenschap gaat tussen Rusland en China, twee grootmachten, de een agressor, de ander die de agressor in zekere zin steunt. Slimme zet van grootmeester Carlsen?

Carlsen mist de inspiratie om zijn titel nogmaals te verdedigen. Kan het niet opnieuw opbrengen om zich hierop maandenlang voor te bereiden. Dan kun je misschien maar beter stoppen. Zijn beweegredenen zijn niet politiek, maar de consequenties natuurlijk wel: een tweekamp waar de wereld niet op zit te wachten. Onderschat de uitstraling van de mondiale schaakheerschappij niet. Denk maar eens aan nu precies vijftig jaar geleden. In de zomer van 1972 werd de Koude Oorlog in Reykjavik ook op het schaakbord uitgevochten, door Bobby Fischer en Boris Spasski.

De wereldtitel diende ter meerdere eer en glorie van het politieke systeem, kapitalisme versus communisme. Toenmalig Amerikaans president Nixon belde persoonlijk met Fischer om hem aan te moedigen. In de Russische delegatie wemelde het van KGB-agenten. Zo scherp zal het vijftig jaar later niet zijn, maar voor elke grootmacht is een mondiale schaaktitel nog steeds een pronkjuweel.

Carlsen gaf in december vorig jaar het eerste signaal van zijn aanstaande troonsafstand. De (schaak)wereld zag er toen nog anders uit. Rusland was Oekraïne nog niet binnengevallen. De oorlog trekt een diep spoor in de internationale schaakwereld die de afgelopen decennia veel Russische bestuurlijke invloed kende.

De huidige president van de wereldschaakbond Fide, Arkadi Dvorkovitsj, heeft een achtergrond van prominent Kremlin-politicus. WK-toernooien trokken vrijwel uitsluitend Russische sponsoren. Na de inval sneed de Fide meteen de banden met de Russische geldschieters door. Een stevig besluit dat je niet verwacht van een tassendrager van Poetin, waarvoor Dvorkovitsj ten onrechte vaak is uitgemaakt.

De Fide moest dus op zoek naar nieuwe sponsoren, voor het kandidatentoernooi dat vorige maand in Madrid is gehouden. Redders in nood waren de Canadese vader en zoon Scheinberg, die een fortuin hadden vergaard met het online gokplatform PokerStars.

De Rus Ian Nepomniachtchi (’Nepo’) en de Chinees Liren Ding werden 1 en 2 in Madrid en gaan begin 2023 om de wereldtitel spelen. Nepo zal wegens de sancties formeel niet onder de Russische vlag spelen Volgende maand zijn er presidentsverkiezingen bij de Fide. Dvorkovitsj stelt zich herkiesbaar, met oud-wereldkampioen Anand aan zijn zijde. Maar ook hier speelt de oorlog een rol. Een van de tegenkandidaten is een Oekraïense grootmeester die mogelijk op veel emotionele steun kan rekenen. Carlsen lijkt zijn hart te hebben gevolgd maar de gevolgen van zijn stap zijn nog niet te overzien.

Mediahuis, Regionale Dagbladen, 21 juli 2022

Carlsen verovert vijfde wereldtitel

Magnus Carlsen komt volgende maand als vijfvoudig wereldkampioen schaken naar Wijk aan Zee, voor het jaarlijkse toernooi van Tata Chess. Vrijdagmiddag prolongeerde de 31-jarige Noor zijn titel.

In Dubai won Carlsen de tweekamp overtuigend met 7,5-3,5 van zijn uitdager en leeftijdgenoot, de Rus Jan Nepomnjastsji – meestal kortweg Nepo genoemd. Na elf partijen was de match die over maximaal veertien duels zou gaan, al voorbij. Een marge van vier punten is uitzonderlijk in een WK-strijd. Carlsen won vier keer, zeven partijen eindigden in remise.

Toch leek Nepo in het begin een gevaarlijke tegenstander voor de Noor, die in eerdere WK’s Viswanathan Anand (twee keer), Sergej Karakin en Fabiano Caruano versloeg. In de eerste vijf partijen had de uitdager het initiatief, en was hij op z’n minst gelijkwaardig aan Carlsen.

De zesde partij werd een episch gevecht met wisselende kansen. Uiteindelijk wist Carlsen de ‘zeeslang’ van 136 zetten, een record in de WK-geschiedenis, te winnen. Daarna was Nepomnjastsji gebroken.

Carlsen bleef solide spelen en profiteerde drie keer van ernstige blunders van zijn uitdager. De Noor hoefde de cadeautjes alleen maar op te rapen. Aan alles was na de cruciale zesde partij te zien dat Nepo in mentaal opzicht tekort schoot. Hij speelde snel en bleef niet lang achter het bord zitten als hij zelf niet aan zet was.

De tweekamp kende in de negende partij een bizar moment toen Carlsen tegen de grondregel ‘aanraken is zetten’ leek te zondigen. De wereldkampioen raakte een paard aan. Hij was in het nadeel gekomen als hij met dit stuk had moeten zetten. Nepo had dit kunnen claimen, maar ook op dat moment zat hij niet achter het bord.

Volgens Carlsen wilde hij het paard alleen maar rechtzetten, wat reglementair is toegestaan.

Mediahuis, Regionale Dagbladen, 11-12-2021

Lees ook:
http://www.hsghilversum.nl/aanraken-is-zetten-toch/

Carlsen superieur in de tiebreak

De Noor Magnus Carlsen (nog een dag 27) blijft wereldkampioen schaken.

De strijd om het wereldkampioenschap eindigde gisteravond in Londen in een anti-climax. In plaats

van de gehoopte lange spannende barrage was de verlenging zo voorbij. Carlsen was in de rapidpartijen superieur en versloeg zijn Amerikaanse tegenstander Fabiano Caruana (26) met 3-0, de kortste weg naar het behoud van de wereldtitel.

Toen Carlsen in 2013 de wereldtitel veroverde op Viswanathan Anand (India) werd verwacht dat hij lang de schaakwereld zou domineren. Die voorspelling is uitgekomen, nu hij voor de vierde keer wereldkampioen is geworden, maar dan wel zónder te domineren.

In de reguliere tweekamp over twaalf partijen was hij niet in staat afstand van Caruana te nemen, die hoopte de tweede Amerikaanse wereldkampioen te worden na Bobby Fischers triomf in 1972.

In de eerste rapidpartij van de tiebreak wist Caruana een minder geslaagde opening nog wel te repareren. Maar in een toreneindspel maakte hij een ernstige fout en verloor. Hij moest dus meer risico nemen, deed dat ook maar Carlsen was niet onder de indruk en won ook deze partij. Met betonschaak mikte hij in partij drie op een remise, genoeg voor het behoud van de wereldtitel.

Caruana ging te ver om dit te vermijden. Carlsen neemt 550.000 euro mee naar huis, Caruana ontvangt 450.000 euro.

De Noor stuurde in de laatste fase van de reguliere match bewust aan op de tiebreak met een hoger speeltempo, wetend dat dit het terrein is waar hij onverslaanbaar is. Dat leverde hem kritiek op, het werd ook gezien als zwakte, maar gisteren bleek overduidelijk het tegendeel.

Penalty’s op WK schaken, hoe gaat dat?

1 Beslist het Armageddon-vluggertje vanavond de tweekamp om het wereldkampioenschap schaken in Londen?

Dat is de ultieme manier om aan het eind van een lange barrage van een soort penalty’s op het schaakbord een beslissing te forceren, nu de reguliere tweekamp tussen de Noor Magnus Carlsen en de Amerikaan Fabiano Caruana na twaalf remises in 6-6 is geëindigd.

2 Armageddon, hoe gaat dat in zijn werk?

Voorafgaand aan ‘het slagveld waar aan het einde der tijden de strijd tussen goed en kwaad zal worden beslecht’ wordt er geloot. De winnaar van kop of munt mag de kleur kiezen, een duivels dilemma. Een keuze voor zwart betekent slechts vier minuten bedenktijd, een keuze voor wit vijf minuten. In geval van remise wordt zwart echter tot winnaar en wereldkampioen uitgeroepen. Waanzinnig natuurlijk om zo een wereldkampioen aan te wijzen en de prijzenpot van 1 miljoen dollar te verdelen. Maar of het zover komt, is de vraag. Eerst worden nog andere beslissingspartijen gespeeld, maximaal vier rapidpartijen van 25 minuten per persoon en maximaal tien snelschaakpartijen van 5 minuten. Het moet wel gek lopen, wil hier geen winnaar uit tevoorschijn komen. Als er toch nog niets beslist is dan volgt het ‘sudden death’ Armageddon-spektakel, het zou

een primeur in de historie van het wereldkampioenschap schaken zijn.>

3 Waarom is Carlsen favoriet?

Carlsen verloor nog nooit een tiebreak en hij is in alle bedenktijddisciplines de beste schaker van de wereld. Het krachtsverschil met Caruana in rating neemt toe naarmate het speeltempo hoger is. In rapidschaak behoort Caruana ook tot de wereldtop. In snelschaak staat hij echter buiten de top tien.

Het verschil met Carlsen is hier zelfs 172 punten (rapid 91, klassiek 3).

4 Betekent dit dat Caruana kansloos is in het pure snelschaakgedeelte?

Dat denkt vrijwel iedereen maar het is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. De tien snelschaakpartijen zijn onderverdeeld in aparte minimatches van twee partijen. Als een speler

daarin anderhalve punt scoort, dan is het klaar. De vraag kan dus ook zijn: is het mogelijk dat Caruana in een van de eerste minimatches een keer van Carlsen wint en een keer remise speelt? Het antwoord daarop kan alleen maar ja zijn, bijvoorbeeld als de Noor een ernstige fout maakt en dat overkomt zelfs de allerbeste snelschaker. Het is logisch om Carlsen als favoriet te beschouwen, maar niets garandeert zijn zege in de tiebreak. Misschien speelt de factor ‘honger’ ook wel een rol. Carlsen oogt na drie wereldtitels een beetje verzadigd, voor Caruana is het nu of nooit.

5 Wat maakt iemand tot een goede snelschaker?

Carlsen geldt als een intuïtieve speler, Caruana als een rekenaar. Iemand die intuïtie als kompas voert, heeft minder tijd nodig dan iemand die alles uitrekent. Maar meer dan een mooi

tegenstellend beeld is dit vandaag niet waard.

Mediahuis, 28 en 29 november 2018