Dilemma’s van de Krimcrisis

Moskou is de baas op de Krim, het Westen blaft maar kan weinig doen. Keren we terug naar de Koude Oorlog of raken we zelfs verzeild in een echt gewapend conflict? Wat zijn de opties, of liever: de dilemma’s? Drie stellingen.

1. Poetin heeft gelijk. Eens: Historisch gezien hoort de Krim meer bij Rusland dan bij Oekraïne, zestig procent van de bevolking bestaat uit Russen die de interventie toejuichen en de militairen als helden ontvangen. Hier geldt de ‘wet van de achtertuin’. Een supermacht stelt zijn belangen (strategisch, Zwarte Zeevloot) veilig en lapt daarbij de rechtsregels aan zijn laars. De Verenigde Staten zouden precies hetzelfde doen (zie bijvoorbeeld El Salvador en Nicaragua). Oneens: Staatsrechtelijk klopt het niet, er is sprake van schending van de soevereiniteit van Oekraïne. De internationale gemeenschap kan dit niet over haar kant laten gaan. Dus moeten EU en VS wel roepen dat het onacceptabel is en dreigen met sancties.

2. Militair ingrijpen is nodig. Eens: Het Westen verliest anders zijn geloofwaardigheid. Rusland wordt aangemoedigd zijn expansie voort te zetten, richting Oost-Oekraïne waar ook veel Russen wonen. Oneens: Oekraïne is geen lid van de NAVO, er is geen verplichting tot ingrijpen. Het Westen liet Rusland in 2008 ook zijn gang gaan in Georgië. VS en Europa zullen broos economisch herstel niet op het spel willen zetten voor de Krim. Een militaire confrontatie met Rusland is veel te riskant.

3. Sancties werken averechts. Eens: Door afhankelijkheid van olie en gas schiet Europa zich in de voet, de eigen bevolking moet welvaart inleveren. Hiervoor is, na jaren van crisis, geen draagvlak. We moeten blijven bij dreigementen, al trapt Poetin daar natuurlijk niet in. Oneens: In de (nucleaire) wapenwedloop is de voormalige Sovjet-Unie door financiële uitputting door het Westen op de knieën gebracht. Rusland is het meest kwetsbaar voor economische sancties, minder groei is de prijs die Europa voor vrijheid moet betalen.

Drie scenario’s voor Oekraïne

1. Diplomatieke oplossing. Geniet op dit moment de voorkeur. Deze optie blijft mogelijk, zolang een geweldsuitbarsting uitblijft en de Russische invasie zich beperkt tot de Krim. Mogelijk resultaat: Rusland wordt de baas op de Krim en helpt als tegenprestatie mee aan de wederopbouw van Oekraïne. Voordeel: voorkomt bloedvergieten en een mogelijk nieuwe economische crisis. Nadeel: agressor wordt beloond.
2. Escalatie. Als Poetin zijn hand overspeelt. Verdere expansie in Oekraïne kan tot een burgeroorlog leiden. Op dit moment is moeilijk te beoordelen of de Russische president gecontroleerd opereert of een beetje de weg is kwijtgeraakt, zoals enkele Westerse leiders suggereren.
3. Provocatie. Het is te hopen dat alle partijen rationeel te werk zullen blijven gaan. Vingers blijven vooralsnog van de trekker, ook bij de omsingeling van Oekraïense militaire bases door het Russische leger. Als iemand zijn zelfbeheersing verliest, ligt het gevaar van escalatie op de loer. Hetzelfde geldt voor een bewuste provocatie van groepen die daar belang bij denken te hebben.

HMC, Buitenland, 5 maart 2014

Startpagina Journalist en Schaker

Overzicht Internationaal