Hillary geen zekerheidje meer

De opmars van Sanders, de held van de Amerikaanse jongeren, is niet te stuiten
Ze had alles mee: de steun van de partijtop, het schier ondoorgrondelijke en oneerlijke kiessysteem in de VS, de campagnemiljoenen en – tot voor kort – ook de peilingen. Toch is het allerminst zeker dan Hillary Clinton vandaag Nevada wint, de derde etappe van de voorverkiezingen voor het Amerikaanse presidentschap.
De strijd had niet dramatischer kunnen beginnen voor Clinton. Haar spindoctors waren ervan overtuigd dat ze na de eerste staten al op fluweel zou zitten. Een op volle toeren draaiende applausmachine zou haar vervolgens succesvol lanceren als serieuze kandidaat voor de opvolging van Obama, de eerste vrouwelijke president van de VS. Zo is het uitgestippeld.
Een jaar geleden was Nevada nog een zekerheidje voor Hillary, met een enorme voorsprong in de polls. Die was in december geslonken tot de helft, maar nog steeds riant. Maar deze week voorspelden de peilingen een nek-aan-nekrace met haar rivaal Bernie Sanders. Inmiddels is de 74-jarige senator uit Vermont een fenomeen geworden, de opmars van de held van de jongeren lijkt niet te stuiten.

Wonder

Hij kan Hillary eigenlijk nooit verslaan, daarvoor is een wonder nodig. Maar misschien is het wonder zich op dit moment toch aan het voltrekken. Sanders ‘dreigt’ in Nevada veel steun te krijgen van de latino’s. Als dat een voorbode is van wat later in de zuidelijke staten met veel zwarte kiezers zal gebeuren, dan is de koers nog niet gelopen. Een nachtmerriescenario voor het machtige Clinton-kamp.
Iowa, New Hampshire en Nevada zijn geen belangrijke staten wat het aantal kiesmannen betreft die uiteindelijk de nominatie zullen bepalen. Hier gaat het om wat in de sport en de financiële wereld vaak ‘het momentum’ wordt genoemd. Een beslissende fase met veel dynamiek, mogelijk een kantelpunt. En het momentum ligt duidelijk bij Sanders, ook als hij vandaag slechts nipt verliest. Dat gebeurde eerder in Iowa, terwijl hij New Hampshire met duidelijke cijfers won. Veel mensen zullen denken dat hij op grond hiervan een lichte voorsprong heeft.

Vertrekpunt

Volgens een normale telling zou hij inderdaad met 34 tegen 32 afgevaardigden moeten leiden. De werkelijkheid is echter anders: Clinton leidt met 394 tegen 42 afgevaardigden, doordat ook de partij zelf ‘supergedelegeerden’ naar de conventie afvaardigt. En het establishment van de partij wil nu eenmaal dat Clinton wint. Volgens analyses moet Sanders in het verdere verloop ruim 60 procent scoren om Clinton te verslaan, voor Hillary zou 39 procent volstaan. Het lijkt de omgekeerde wereld: de man moet, om hetzelfde doel te bereiken, een fors hogere prestatie leveren dan de vrouw. Simpel omdat het vertrekpunt ongelijk is.
Toch is dat waarschijnlijk het laatste waar ze bij de Democraten op zitten te wachten: Clinton die wint op grond van het systeem, niet op grond van het aantal daadwerkelijk op haar uitgebrachte stemmen. Het zou haar immers volstrekt ongeloofwaardig maken in de finale om het presidentschap tegen de Republikeinse kandidaat. Maar de spelregels mogen tussentijds nog veranderd worden, als de uitslagen daartoe aanleiding geven.

Geprogrammeerd

In elk geval is er werk aan de winkel voor het campagneteam, ze zal zich wellicht anders moeten gaan profileren, linkser. Dat kan zich ook tegen haar keren, ze wekt al de indruk zwaar ‘geprogrammeerd’ te zijn, een geregisseerd product van spindoctors, met als tegenpool het ongeleide projectiel Sanders.
De strijd Clinton-Sanders is om meer redenen interessant. Het gaat niet alleen om twee kandidaten van dezelfde partij. Het gaat ook om de kandidaat van de elite (Clinton) tegenover de kandidaat van de basis, de kandidaat van de verandering. Maar dan echte verandering, niet Obama’s verandering die niet uit de verf is gekomen.

Piketty

Thomas Piketty, de Franse econoom gespecialiseerd in economische ongelijkheid, noemde de populariteit van Sanders deze week in een opiniestuk in Le Monde het naderende einde van het neoliberale tijdperk dat in 1980 in de Verenigde Staten begon met de overwinning van Ronald Reagan.
Volgens Piketty bewijst de opmars van Sanders dat de Amerikanen eindelijk genoeg hebben van de groeiende ongelijkheid. Ze willen volgens hem nu terugkeren naar de egalitaire traditie van voor het tijdperk-Reagan. Hillary is een verdedigster van de status quo in Amerika, een erfgename van de lood om oud ijzer-regeringen van Reagan-Clinton-Obama. Piketty verwacht overigens niet dat het Sanders zal lukken om het Witte Huis te veroveren, alleen al omdat de Clinton-machine te machtig is. Maar de hunkering naar echte verandering, een vertraagd antwoord op de crisis, is massief.

HMC, opinie,  20 februari 2016

Startpagina Journalist en Schaker

Overzicht Internationaal