Poetin

Oekraïne is in oppervlakte het grootste land van Europa, Rusland niet meegerekend. Kan Poetin het buurland annexeren, zoals gevreesd wordt? Het antwoord is ja, maar dat betekent niet dat het ook gaat gebeuren.

Het gemak waarmee vanuit Kremlin-perspectief motieven zijn te vinden voor een Russische invasie is verontrustend. De troepenopbouw langs de grens met het buurland is massiever dan in eerdere situaties. Bovendien is al sprake van een annexatie in slow motion, met de illegale inlijving van de Krim in 2014 en de bestaande en groeiende (militaire) Russische aanwezigheid in het oosten van Oekraïne. Onderwerping van het centrale gezag in de hoofdstad Kiev is de kers op de taart. Poetin heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie – vandaag precies 30 jaar geleden – een grote geopolitieke catastrofe vindt. Een terugkeer van Oekraïne als strategische buffer in de Russische moederschoot als kroonjuweel van een USSR 2.0 is zijn vurige wens en de kroon op zijn presidentschap. Zal het Westen, de VS, Europa en de NAVO een Russische invasie accepteren? Ja en nee. Nee, er zullen sancties volgen, ja want de VS zal waarschijnlijk geen militaire confrontatie met Moskou om Oekraïne willen aangaan. Zonder leidende Amerikaanse rol zijn Europa en de NAVO hiervoor te zwak. Moskou kan Europese sancties beantwoorden met dreigementen om de gaskraan dicht te draaien en geregisseerde migrantenstromen. Toch kleven er enorme risico’s aan een aanval, die niet opwegen tegen de zaligheden van Poetins nostalgische droom. Het machtsvertoon is misschien vooral bedoeld als bevestiging van de eigen kracht en het blootleggen van kwetsbaarheden in het kamp van de tegenstander. Hierin is Poetin een meester, hij is duidelijk ook meer een denker dan een dromer. Toch overheerst het angstaanjagende inzicht dat er zich in de toekomst waarschijnlijk geen beter moment zal aandienen voor een invasie dan deze winter. Een zorgelijke vaststelling, juist op de dag dat Angela Merkel, het Duitse boegbeeld van stabiliteit, definitief uit de politiek vertrekt. Het is nu nog ongewis wie haar rol zal kunnen overnemen om Europa politiek door een nieuwe crisis te leiden.

Mediahuis, Commentaar, Regionale Dagbladen, 8 december 2021