Schaakhype of gecremeerde kat?

Media in binnen- en buitenland maken melding van een explosieve groei van schakende jongeren die het eeuwenoude spel op de 64 velden nu zelfs interessanter lijken te vinden dan de populaire moderne (computer)games.

Het online schaakplatform chess.com meldde begin dit jaar dat de toestroom van nieuwe actieve leden, ook vanuit Nederland, zo groot was dat de servers van het bedrijf vastliepen. Een miljoen partijen in een uur, daar was de digitale infrastructuur nog niet op berekend. Het gaat echt om duizelingwekkende aantallen.
Chess Is Booming! And Our Servers Are Struggling. – Chess.com

Waarnemers   spreken van een gekkenhuis in het voortgezet onderwijs, bij het zien van al die plotseling online schakende scholieren, op het schoolplein, op tijdstippen die bedoeld zijn voor het maken van huiswerk, of zelfs tijdens de les. Mag natuurlijk niet, al voelt een docent zich soms geremd om meteen op te treden.
Explosieve groei aantal schakers van jong tot oud: ‘Gekkenhuis’ | RTL Nieuws

Een eenduidige verklaring voor de hype is niet te geven. Alles lijkt op zijn plek te vallen: wellicht een na-ijleffect van de populaire Netflix-serie The Queen’s Gambit, de enorme mediabelangstelling voor de schaakrel Carlsen-Niemann, de aandacht voor schaken op de Nederlandse televisie, ook rondom het Tata-toernooi met Nederlands succes in Wijk aan Zee, de kunstige reclamefoto van de ‘schakende’ voetbalsterren Messi en Ronaldo die een enorme hit werd op sociale media.
The incredible hidden details you missed in Ronaldo and Messi’s viral chess photo | Euronews

Als een van deze zaken de interesse weet te wekken en uitnodigt tot meer, dan wacht op internet een gespreid bedje. De digitale toegankelijkheid van het schaakspel is werkelijk geweldig: gratis platforms waar je na een paar muisklikken al een partijtje kunt spelen. Of onderhoudende vet/cool vloggers, streamers en influencers als aandachtverdriedubbelaars die je nog enthousiaster maken. Leergierige schakers kunnen gebruik maken van  kwalitatief hoogstaande educatieve tools die beginnende schakers snel naar een hoger niveau kunnen  tillen. Briljant  geconceptualiseerd.

Het internet is voor het schaakspel uitgevonden, zei de Britse grootmeester Nigel Short ooit.

De meeste duiders houden het  dus op een combinatie van factoren die tot deze perfecte storm hebben geleid.  Misschien speelt er nog iets mee, wat de enorme run op chess.com in januari kan verklaren.

Het bedrijf geeft daar zelf een aanwijzing voor, het besluit zijn opsomming van mogelijke oorzaken van de hype met slechts een woord: Mittens, zonder verdere uitleg.

Mittens?

Mittens is  een inmiddels gecremeerde kat, niet te verwarren met gecremeerde kroket,  een  berucht fenomeen uit de Nederlandse influencerpolder.

Mittens was een goedaardige schaak(ro)bot die chess.com op 1 januari van dit jaar voor de duur van een maand heeft gelanceerd, samen met vier andere  bots die alle kattennamen hebben gekregen. Mittens, poeslief afgebeeld,  genereerde enorm veel aandacht en is wellicht medeverantwoordelijk voor de crash van de servers van chess.com.  Listige marketingstunt, magisch manipulatief, slachtoffer eigen succes?
Mittens (chess engine) – Wikipedia

Het gereputeerde Britse dagblad The Guardian duikt  ook in de   schaakhype en legt via zijn website lezers de vraag voor: bent u recent gaan schaken, laat het ons weten en vertel waarom? Benieuwd wat daar  uitkomt.
Tell us: have you recently taken up chess? | Chess | The Guardian

Hoe is de situatie in Hilversum? Dat weten we niet. Wel heeft HSG en zijn evenementenvehikel Stichting Hilversum Schaakt signalen uit het voortgezet onderwijs ontvangen die aangeven dat de hype zeker niet aan het Gooi is voorbij gegaan.

Het A. Roland Holst College in Hilversum heeft inmiddels het initiatief genomen tot een Goois scholenkampioenschap voor het voortgezet onderwijs en is bereid hiervan de gastheer te zijn. Bedoeling is de titelstrijd komend  voorjaar al te houden. In 2021 leverde het A. Roland Horst College al een meer dan spetterende bijdrage aan de meerdaagse manifestatie Queen´s Gambit Hilversum.
https://www.hsgopen.nl/queens-gambit-hilversum/

Natuurlijk dringt de vraag zich op of ook het schaakverenigingsleven zal kunnen profiteren van de opleving.

De toegenomen belangstelling van scholieren uit het voortgezet onderwijs voor schaken lijkt zonder meer reëel.

Vast lijkt wel te staan dat ‘iets’ middelbare scholieren – op basisscholen bestaat de gekte al langer –  heeft getriggerd om meer te gaan schaken.  Vooralsnog vooral online, via het schermpje, waarmee ze zijn vergroeid. Voorheen gold schaken onder oudere tieners nog als saai.

Of  deze schaakgrage oudere scholieren de stap naar schermloos schaken op een club zullen maken, is niet zeker, gelet op  het nieuws van vorige week over de moeizame relatie tussen scholieren en sportverenigingen. Maar van enig doorsijpeleffect zal vast wel sprake zijn en dat is positief.

Het is altijd goed om de jeugd aan het schaken te krijgen, aangezien een mogelijk  gunstig effect van schaken op schoolprestaties onderwerp is van wetenschappelijke studies.
Beter op school door schaken (chessity.com

Vries2018_Article_WordenKinderenSlimmerVanSchake.pdf (rug.nl)